Lo mức hỗ trợ học phí tư thục không công bằng tỉnh giàu với tỉnh nghèo - Chi tiết bài viết | Vietcap AI News
- 2025-05-23 06:31:00
- OTHER
Mức hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông ở trường dân lập, tư thục do HĐND cấp tỉnh quyết định. Đại biểu Quốc hội lo nêu không quy định cụ thể sẽ dẫn đến mức hỗ trợ không công bằng giữa các địa phương.
Quốc hội thảo luận tại tổ Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiều 22/5.
“Gia đình có thu nhập cao là chuyện của họ, với trẻ em phải công bằng”
Nêu ý kiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Xã hội Nguyễn Thị Mai Hoa nhận định, học phí một năm có thể không nhiều, nhưng với gia đình nghèo, khoản đó rất quan trọng. Còn gia đình có mức thu nhập cao, sống khá giả, phần học phí Nhà nước hỗ trợ “không bõ bèn gì, không thay đổi cục diện thu nhập của họ”.
“Gia đình có thu nhập cao là chuyện của họ, với trẻ em phải đối xử công bằng, đây là trách nhiệm của Nhà nước”, bà Hoa nhấn mạnh.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh) cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ miễn học phí với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông ở các trường công lập; hỗ trợ học phí với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông ở trường dân lập, tư thục.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hà (đoàn Bắc Ninh). Ảnh: P.Thắng
“Miễn học phí rộng rãi sẽ giảm gánh nặng chi phí cho nhiều gia đình, khuyến khích những học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đi học, qua đó nâng cao mặt bằng học vấn và nguồn nhân lực trong tương lai”, bà Hà nhận định.
Tuy nhiên, theo bà Hà, cần làm rõ mức độ và cơ chế “hỗ trợ học phí” với trường dân lập, tư thục. Bởi bà thấy, dự thảo nghị quyết mới dừng ở nguyên tắc hỗ trợ, nhưng chưa nêu chi tiết hỗ trợ mức nào và bằng hình thức gì.
“Nếu Nhà nước hỗ trợ, có thể hiểu là ngân sách sẽ cấp một khoản tiền để bù đắp một phần hoặc toàn bộ học phí mà lẽ ra học sinh phải đóng cho trường tư thục, dân lập”, bà Hà lưu ý, học phí tại các cơ sở ngoài công lập rất đa dạng và cao so với cơ sở giáo dục công lập.
Để đảm bảo công bằng và hiệu quả ngân sách, bà Hà đề nghị giao Chính phủ quy định rõ mức hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập.
Đại biểu đoàn Bắc Ninh gợi ý có thể quy định mức hỗ trợ không thấp hơn mức trần học phí công lập tại địa phương hoặc mức ngân sách Nhà nước chi bình quân cho một học sinh công lập.
Tiền học phí miễn, hỗ trợ cấp thế nào để tránh tiêu cực?
Vấn đề nữa, theo bà Hà, cần làm rõ hình thức hỗ trợ: ngân sách sẽ cấp trực tiếp cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập theo số lượng học sinh, hay cấp cho địa phương, hay hoàn trả cho phụ huynh.
“Phương thức thực hiện minh bạch sẽ giúp tránh tiêu cực, đảm bảo tiền hỗ trợ đến đúng đối tượng và mục đích”, bà Hà nhấn mạnh.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Xã hội Nguyễn Thị Mai Hoa. Ảnh: P.Thắng
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Xã hội cho biết, theo tờ trình của Chính phủ, phương thức hỗ trợ là chuyển học phí đến cơ sở giáo dục.
Khi thẩm tra, Ủy ban Văn hóa Xã hội rất muốn điều chỉnh vì “không ai chứng minh được phần kinh phí Nhà nước hỗ trợ chuyển về cơ sở giáo dục, người ta có sử dụng để tính đúng, tính đủ trong quá trình tính học phí hay không”.
Vì vậy, bà Hoa cho biết, quan điểm của cơ quan thẩm tra muốn tiếp cận theo phương thức hỗ trợ đầu trẻ. “Việc gia đình sử dụng tiền ấy để đóng vào trường công hay tư là chuyện của gia đình”, bà Hoa nói.
Chính phủ ước tính tổng nhu cầu kinh phí ngân sách Nhà nước phải chi trả để thực hiện chính sách khoảng 30.600 tỷ đồng (khối công lập là 28.700 tỷ đồng; khối dân lập, tư thục 1.900 tỷ đồng).
Nếu chưa có chính sách này, từ ngày 1/9, ngân sách Nhà nước vẫn phải đảm bảo là 22.400 tỷ đồng chi trả cho các đối tượng học sinh được miễn, không thu học phí theo các quy định hiện hành.
Như vậy, số ngân sách Nhà nước phải đảm bảo thêm khi thực hiện chính sách theo nghị quyết của Quốc hội là 8.200 tỷ đồng.
Lo mức hỗ trợ học phí không công bằng giữa các địa phương
Đại biểu băn khoăn là mức hỗ trợ học phí ở địa phương do HĐND tỉnh quyết định.
“Làm sao bảo đảm mức công bằng tương đối giữa các tỉnh, tỉnh có nguồn thu nhiều thì mức hỗ trợ nhiều, tỉnh có nguồn thu ít thì mức hỗ trợ ít? Trách nhiệm của ngân sách Trung ương như thế nào với các tỉnh khó khăn”, bà Hoa nêu.
Theo bà Hoa, Chính phủ sẽ phải xử lý để bảo đảm trẻ em ở miền núi, đồng bằng, thành thị hay nông thôn đều được tiếp cận ở mức công bằng nhất.
Dự thảo nghị quyết quy định “ngân sách Trung ương hỗ trợ ngân sách địa phương chưa cân đối được ngân sách”. Nhưng bà Hà cho rằng, quy định không cụ thể sẽ dễ dẫn đến việc hỗ trợ không công bằng giữa các địa phương.
“Nếu có thể ban hành nghị quyết đặc thù của địa phương thì cũng có mức thấp, mức cao, có thể chênh lệch nhiều trong cả nước”, bà Hà nhận định.
Từ đó, bà Hà đề nghị, với các tỉnh tự cân đối ngân sách thì giao HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết hỗ trợ học phí với nguyên tắc không thấp hơn so với mức hỗ trợ học sinh công lập. Còn tỉnh chưa cân đối được ngân sách, vẫn phụ thuộc vào Trung ương thì không phải ban hành nghị quyết, vì Trung ương sẽ chi trả.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội). Ảnh: P.Thắng
Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) cũng đề nghị đánh giá kỹ khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, đặc biệt với các tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách.
“Chính phủ cần tính toán cấp bù để đảm bảo nguồn cho các địa phương này, tránh trường hợp chính sách tốt nhưng không đủ nguồn lực thực hiện, dẫn đến chậm trễ hoặc không đồng đều trong triển khai”, bà Lan góp ý.
Nhận định kinh phí dự kiến mỗi năm “không nhỏ”, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nói, “HĐND cấp tỉnh quyết định mức hỗ trợ là cần thiết, nhưng cần có khung hướng dẫn thống nhất từ trung ương để đảm bảo công bằng giữa các địa phương, nhất là những tỉnh còn khó khăn về ngân sách”.
Theo bà Nga, học phí của trường ngoài công lập thường cao hơn rất nhiều so với trường công lập. Do đó, bà đề nghị, cần quy định rõ nguyên tắc, mức tiền hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập không vượt quá mức học phí được miễn tại các cơ sở giáo dục công lập tương ứng về cấp học và địa bàn.
“Không để miễn học phí nhưng lại phát sinh nhiều khoản thu khác”
Song song với thực hiện chính sách miễn, hỗ trợ học phí, theo đại biểu Nguyễn Thị Hà, Bộ Giáo dục và Đào cần tạo có hướng dẫn chặt chẽ về danh mục, mức trần các khoản thu dịch vụ, thỏa thuận trong nhà trường, kèm cơ chế giám sát bởi phụ huynh, chính quyền địa phương.
Điều này để, tránh việc lợi dụng lạm thu các khoản thu khác kể cả trên tinh thần tự nguyện của phụ huynh học sinh.
“Như vậy mới đảm bảo học sinh được hưởng chính sách thực chất, chứ không phải miễn một khoản chính thức nhưng lại phát sinh nhiều khoản khác”, bà Hà nhấn mạnh.