Động lực từ tiêu dùng nội địa - Chi tiết bài viết

Trong bối cảnh Việt Nam nằm trong danh sách bị áp thuế đối ứng lên đến 46% và đang trong quá trình đàm phán, tiêu dùng trong nước càng trở thành động lực quan trọng cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%.

Động lực từ tiêu dùng nội địa. Ảnh minh họa: Trần Việt/TTXVN.

Bên cạnh đầu tư và xuất khẩu, tiêu dùng được đánh giá là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của Việt Nam.

Để hiểu rõ hơn về vai trò của tiêu dùng với mục tiêu tăng trưởng GDP, có thể xét từ phương pháp tính GDP dựa trên tổng chi tiêu là GDP = C + I + G + (X - M). Trong đó, (X-M) là xuất khẩu ròng và chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài như tỷ giá, lãi suất quốc tế và biến động kinh tế toàn cầu; G (chi tiêu Chính phủ) bao gồm đầu tư vào hàng hóa và dịch vụ công như giáo dục, y tế, quốc phòng. Còn lại C là tiêu dùng cá nhân, hộ gia đình và I là đầu tư tư nhân.

Như vậy, có thể thấy bên cạnh đầu tư công (G), kinh tế tư nhân (I), thì chi tiêu hộ gia đình, tiêu dùng (C) cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã thông qua mục tiêu tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2025 tăng khoảng 12% trở lên. Đây là nền tảng góp phần quan trọng hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025, làm tiền đề cho tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn sắp tới.

Đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng chiến tranh thương mại leo thang giữa các nước, Việt Nam nằm trong danh sách bị áp thuế đối ứng lên đến 46% và đang trong quá trình đàm phán, tiêu dùng trong nước càng trở thành điểm tựa quan trọng cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

PGS. TS. Trần Việt Dũng, Viện trưởng Viện NCKH, Học viện Ngân hàng ví von sự kiện thuế đối ứng là “trong nguy có cơ”. Ông đánh giá:“Đây là một cơ hội lớn để chúng ta bắt nhịp chuyển mình, tận dụng thời điểm này để tái cấu trúc. Thị trường nội địa với 100 triệu dân – vốn chưa được tận dụng tối đa nguồn lực – phải là bệ đỡ vững chắc nếu chúng ta biết cách thúc đẩy tiêu dùng nội địa, phát triển thương hiệu Việt và tạo ra niềm tin nơi người tiêu dùng trong nước”.

Ở góc nhìn khác, các chuyên gia chứng khoán SSI Research cảnh báo ngành tiêu dùng dù không chịu tác động trực tiếp từ thuế quan, nhưng sự suy giảm tại các ngành xuất khẩu thâm dụng lao động như dệt may, thủy sản có thể ảnh hưởng đến chi tiêu, đặc biệt đối với mảng sản phẩm không thiết yếu (điện thoại di động & điện tử tiêu dùng, ô tô, trang sức). “Tuy nhiên, việc Chính phủ có thể đưa ra các biện pháp thúc đẩy tiêu dùng có thể giúp phần nào giảm thiểu tác động này”, SSI Research nhìn nhận.

Loạt biện pháp kích cầu tiêu dùng

Thực tế, từ trước khi có sự kiện thuế quan, Chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp kích cầu. Từ năm 2022, Quốc hội đã thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) 2% với nhiều nhóm hàng, dịch vụ có thuế suất từ 10% xuống 8%.

Mới đây, Bộ Tài chính đã có công văn gửi các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố..., xin ý kiến về dự án Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế VAT. Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất giảm thuế VAT 2% từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026 đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ như viễn thông, hoạt động tài chính, ngân hàng…

Cùng đó, Bộ Tài chính đề xuất mở rộng đối tượng được giảm thuế suất thuế VAT 2%, bao gồm: sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin (như máy giặt, lò vi sóng, dịch vụ xử lý dữ liệu, cho thuê và các hoạt động liên quan, cổng thông tin...)…

Bộ Tài chính đánh giá việc cắt giảm thuế VAT và bổ sung thêm nhóm hàng hóa, dịch vụ giảm thuế sẽ góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Qua đó, sẽ có những tác động kích thích sản xuất, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trước đó, vào ngày 4/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký ban hành Chỉ thị số 08/CT-BCT ngày 4/4/2025 tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng.

Cụ thể, Bộ giao chỉ tiêu phấn đấu cho các đơn vị thuộc Bộ, Sở Công thương các tỉnh, thành phố, các tập đoàn, tổng công ty, các Hiệp hội ngành hàng nhằm đưa tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đạt khoảng 12% theo tinh thần Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ.

Chỉ thị đặt mục tiêu thúc đẩy phát triển thị trường trong nước bền vững, hiện đại, nâng cao sức mua của nền kinh tế và kích thích tiêu dùng nội địa, đặc biệt chú trọng ổn định chuỗi cung ứng, bảo đảm lưu thông hàng hóa. Điểm nhấn là tiếp tục triển khai mạnh mẽ Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam gắn với các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu hàng hóa giữa các địa phương, ngành hàng.

Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị trực thuộc phối hợp với địa phương, doanh nghiệp triển khai đa dạng chương trình kích cầu: tổ chức hội chợ, triển lãm, Tuần hàng Việt tại nước ngoài, tăng cường các kênh phân phối hiện đại, kết nối chuỗi cung ứng từ sản xuất tới tiêu dùng.

Chỉ thị cũng nêu rõ ưu tiên thúc đẩy hàng hóa sản xuất trong nước, nhất là hàng nông sản, đặc sản vùng miền, hàng hóa từ các vùng sâu, vùng xa, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Song song đó, các hoạt động xúc tiến thương mại trong nước sẽ được đẩy mạnh thông qua thương mại điện tử, logistics hiện đại, giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng thị trường, gia tăng độ phủ thương hiệu hàng Việt.

Theo ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, các giải pháp ưu tiên kích cầu hiện nay cần tập trung vào tăng thu nhập, tăng tích lũy cho người dân để kích thích tiêu dùng. Ở góc độ chính sách, cần đẩy nhanh tiến độ sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức thu nhập chịu thuế, tăng mức giảm trừ gia cảnh, bổ sung các khoản giảm trừ, thiết kế bậc thuế phù hợp… để người dân có thêm khoản tiết kiệm, phục vụ chi tiêu.

Cùng với đó, Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp thuận lợi trong sản xuất, kinh doanh; có chính sách hỗ trợ về mặt tài chính cho doanh nghiệp, nhằm kéo giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, góp phần kích thích tiêu dùng. Cụ thể, cần rà soát các chính sách thuế, nếu chưa thực sự cần thiết không nên đề xuất tăng thuế, không tăng các khoản thu cho doanh nghiệp. Trường hợp vẫn buộc phải sửa đổi các luật thuế, cần đặt mục tiêu dài hạn, nên lùi thời hạn áp dụng thêm khoảng 2 - 3 năm nữa.

Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Toạ đàm “Giải pháp củng cố và phát triển thị trường trong nước”.

Nền kinh tế toàn cầu đang trải qua những biến động lớn, tiêu điểm là cuộc chiến thương mại giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới: Mỹ - Trung Quốc, cùng với đó là nguy cơ bảo hộ thương mại trở thành xu hướng lan nhanh.

Ngày 9/4, Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế đối ứng với hàng hóa nhập khẩu từ 86 quốc gia với mức từ 10-84%, trong đó, hàng hóa từ Việt Nam chịu mức thuế trong nhóm cao nhất, lên tới 46%. Dù chính sách thuế đối ứng sau đó đã được tạm hoãn 90 ngày nhưng những diễn biến này đe doạ đến sự ổn định của nền kinh tế Việt Nam và đặt ra vấn đề cấp bách làm sao để củng cố một cách căn bản thị trường trong nước, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu và tăng cường sức chống chịu trước những biến động toàn cầu.

Nhằm tìm kiếm, gợi ý các giải pháp kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy phát triển thị trường trong nước, nâng cao năng lực sản xuất và phân phối nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp và người tiêu dùng, ngày 25/4 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Toạ đàm “Giải pháp củng cố và phát triển thị trường trong nước”.

Toạ đàm có sự tham gia của đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, các chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các doanh nghiệp trong và ngoài nước, và được tường thuật trên Nhadautu.vn/TheInvestor.vn.

Hóa Khoa-Link gốc